100 տարի առաջ Վարպետը` Ավետիք Իսահակյանը, իրավացիորեն գրում էր. «Հայաստանում երկու սերունդ է աճում կողք-կողքի. մեկը՝ ազգամերժ, կոսմոպոլիտ, լևանդին, անիդեալ, ձուլվող, ազգուրաց, մայրենի լեզուն արհամարհող, կարիերիստ, մյուս սերունդը՝ թանձր, թունդ հայրենասեր, հայրական օջախներին կառչած, գրաբարյան:
Մի օր այս սերունդները՝ հայերը և այլասերվածները, իրար փոր պիտի թափեն...»:
Վարպետի մարգարեությունն ավելի վաղ կկատարվեր, սակայն այդ ժամանակի համար ԽՍՀՄ-ը հետաձգեց բախումը։
Այսօր այս երկու հակամերժ սերունդները կանգնել են բախման, որտեղ այսօր մի կողմում հավաքվել են հերոսներին ու հերոսների ընտանիքները հայհոյողները, իսկ մյուս կողմում` հերոսների պայքարին հավատարիմները։
Այս երկուսի կողմում էլ կանգնած են իշխանության տենչով ապրող և ողբերգությունը սեփական շահերին ծառայեցնող ներկա ու նախկին պիղծ երևույթներ, որոնք իրենց հերթին պատկանում են Վարպետի նշած առաջին պիղծ սերնդին։
1973 թվականի հունվարի 27-ին ծերունի վրիժառուն` նորօրյա պայքարի առաջամարտիկը` Գուրգեն Յանիկյանը, արձակեց հայ վրիժառության առաջին փամփուշտը։
Այսօր, թերևս, այն ծերունի վրիժառուն է պակասում, ով պիտի վառի վրիժառության ջահը, ու վառվի վրիժառության հրով, որպես մերօրյա Նեմեսիս։
Արա ՊՈՂՈՍՅԱՆ
Հ.Գ. Հուշարձանի վրա ազատ են նորօրյա վրիժառուների անվան դաշտերը։